Nếu bạn từng hỏi ChatGPT một câu và nhận về câu trả lời “nghe có vẻ hay nhưng… chẳng đúng ý mình lắm”, thì bạn không cô đơn đâu. Thực ra, ChatGPT không đọc được suy nghĩ của bạn (ít nhất là hiện tại), nên cách bạn đặt câu hỏi đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Có thể nói, “chất lượng đầu vào quyết định chất lượng đầu ra”. Vậy nên, biết hỏi đúng cách chính là chìa khóa.
1. Rõ ràng – Cụ thể – Tránh mơ hồ
Bạn thử nghĩ xem: nếu một người hỏi “Làm sao để kinh doanh thành công?” thì câu trả lời sẽ vô cùng chung chung. Nhưng nếu họ hỏi “Hãy gợi ý cho tôi 5 chiến lược marketing online chi phí thấp dành cho cửa hàng bán cà phê tại Hà Nội” – à, lúc này ChatGPT mới có “đất diễn” để trả lời sâu và sát nhu cầu hơn.
Câu hỏi càng cụ thể, kết quả càng sát. Thay vì chỉ nêu chủ đề, hãy thêm bối cảnh, mục tiêu, giới hạn thời gian, hoặc phạm vi.
2. Đưa ví dụ minh họa
Nhiều khi bạn muốn ChatGPT viết theo một phong cách, nhưng nếu chỉ nói “Viết hài hước” thì dễ bị lệch gu. Thay vào đó, hãy đưa một đoạn mẫu hoặc mô tả cụ thể: “Viết hài hước như một MC truyền hình, có pha trò và dẫn dắt nhẹ nhàng”.
ChatGPT sẽ học theo ví dụ bạn đưa và mô phỏng phong cách đó. Điều này cực kỳ hữu ích khi bạn muốn giữ tính thống nhất cho nội dung.
3. Chia nhỏ câu hỏi phức tạp
Nếu bạn hỏi một câu “tổng hợp” quá nhiều ý, ChatGPT có thể sẽ bỏ sót hoặc trả lời qua loa ở vài phần. Giải pháp là chia nhỏ thành từng câu hỏi rồi ghép kết quả lại.
Ví dụ: thay vì “Hãy viết một bài blog 2000 từ về cà phê, gồm lịch sử, các loại cà phê nổi tiếng, và hướng dẫn pha chế”, bạn có thể:
-
Yêu cầu phần lịch sử trước.
-
Tiếp đến là các loại cà phê.
-
Cuối cùng là hướng dẫn pha chế.
Ghép lại, bạn sẽ có nội dung đầy đủ và chi tiết hơn.
4. Xác định vai trò cho ChatGPT
Một mẹo cực hay: trước khi đặt câu hỏi, hãy “giao vai” cho ChatGPT. Khi đóng vai trò cụ thể, nó sẽ định hướng câu trả lời phù hợp hơn.
Ví dụ: “Bạn là chuyên gia SEO với 10 năm kinh nghiệm, hãy phân tích từ khóa này cho tôi” sẽ khác hẳn so với “Hãy phân tích từ khóa này”.
Bằng cách này, bạn khiến ChatGPT hiểu rõ góc nhìn và độ sâu của câu trả lời cần có.
5. Đưa thông tin nền
Đừng tiếc vài dòng giải thích bối cảnh. ChatGPT càng biết nhiều về tình huống, càng dễ trả lời chính xác.
Ví dụ: “Tôi đang chuẩn bị một buổi thuyết trình cho học sinh cấp 3 về năng lượng tái tạo, thời lượng 10 phút” sẽ giúp nó chọn ngôn từ và mức độ kiến thức phù hợp hơn là chỉ hỏi “Hãy giải thích về năng lượng tái tạo”.
6. Sử dụng câu hỏi mở để khai thác sâu
Câu hỏi đóng (Yes/No) thường chỉ cho bạn một câu trả lời ngắn. Nếu muốn ChatGPT đưa ra phân tích hoặc nhiều góc nhìn, hãy dùng câu hỏi mở bắt đầu bằng “Tại sao”, “Như thế nào”, “Hãy giải thích”, “Cho tôi ví dụ”…
Ví dụ: thay vì “Nội dung này có tốt không?”, hãy hỏi “Những điểm mạnh và điểm yếu của nội dung này là gì, và tôi có thể cải thiện thế nào?”.
7. Yêu cầu định dạng kết quả
Đôi khi bạn cần câu trả lời dưới dạng danh sách, bảng, hoặc từng bước hướng dẫn. Hãy nói rõ điều đó ngay trong câu hỏi.
Ví dụ: “Hãy đưa cho tôi bảng so sánh ưu và nhược điểm của 3 loại phần mềm quản lý dự án phổ biến” hoặc “Liệt kê các bước thực hiện chiến dịch quảng cáo Facebook từ A-Z”.
ChatGPT sẽ sắp xếp câu trả lời theo định dạng bạn muốn, giúp dễ đọc và dễ áp dụng hơn.
8. Đặt câu hỏi theo kiểu hội thoại
Đừng nghĩ ChatGPT chỉ thích câu hỏi “khô” và chuẩn. Bạn hoàn toàn có thể hỏi như đang trò chuyện với bạn bè: “Này, mình đang rối vụ viết kịch bản video quảng cáo, cậu gợi ý mình vài ý tưởng hay ho được không?”.
Cách hỏi tự nhiên giúp cuộc trò chuyện trở nên gần gũi, và đôi khi câu trả lời cũng sẽ mang màu sắc nhẹ nhàng, thân thiện hơn.
9. Thử nghiệm và tinh chỉnh
Hiếm khi câu hỏi đầu tiên đã cho ra câu trả lời hoàn hảo. Hãy xem đây là quá trình thử – sai – chỉnh. Nếu kết quả chưa đúng ý, hãy phản hồi: “Hãy viết lại ngắn gọn hơn” hoặc “Thêm ví dụ cụ thể về thị trường Việt Nam”.
Mỗi lần tinh chỉnh, ChatGPT sẽ tiến gần hơn đến kết quả bạn mong muốn.
10. Ghi nhớ giới hạn của ChatGPT
Dù mạnh mẽ, ChatGPT vẫn có thể trả lời sai hoặc thiếu cập nhật nếu không kết nối dữ liệu mới. Vì vậy, khi câu hỏi liên quan đến số liệu, tin tức hoặc quy định mới, hãy yêu cầu nó đưa nguồn tham khảo hoặc kết hợp tìm kiếm bên ngoài.
Kết lại
Đặt câu hỏi cho ChatGPT giống như bạn giao việc cho một đồng nghiệp mới: nếu chỉ nói “Làm đi”, kết quả sẽ mơ hồ; nhưng nếu bạn mô tả rõ ràng, đưa bối cảnh, ví dụ, định dạng mong muốn, thì hiệu suất sẽ khác hẳn.
Hãy coi ChatGPT là một cộng sự biết lắng nghe – và bạn chính là người “điều phối” thông tin. Khi đó, câu trả lời bạn nhận được sẽ không chỉ chính xác hơn mà còn gần với kỳ vọng nhất.
