Nếu bạn đã từng dùng Excel 2010 một thời gian, chắc hẳn không ít lần bạn nghe ai đó nói: “Đừng xài VLOOKUP nữa, chuyển qua INDEX MATCH đi!”
Nghe thì có vẻ cao siêu, hơi… học thuật. Nhưng thật ra, khi đã hiểu cách dùng INDEX MATCH rồi, bạn sẽ tự hỏi: “Ủa, sao mình không dùng nó sớm hơn?”
INDEX MATCH không phải là hàm mới mẻ hay quá hiện đại. Trong Excel 2010, nó đã tồn tại và hoạt động rất ổn định. Chỉ có điều, nhiều người ngại học vì nghĩ nó phức tạp. Nhưng tin mình đi, phức tạp lúc đầu thôi. Qua vài ví dụ, mọi thứ sáng ra rất nhanh.
Vì sao nên dùng INDEX MATCH thay cho VLOOKUP?
Trước khi đi vào cách dùng, ta nói nhanh một chút về lý do. VLOOKUP quen thật, dễ thật, nhưng nó có vài nhược điểm khá “khó chịu”.
Ví dụ nhé:
– VLOOKUP chỉ tìm từ trái sang phải.
– Chèn thêm cột là công thức dễ sai.
– Bảng dữ liệu lớn thì chạy chậm.
Còn INDEX MATCH thì sao?
Nó linh hoạt hơn, tìm được cả trái lẫn phải, ít bị lỗi khi chỉnh sửa bảng, và tốc độ xử lý cũng tốt hơn. Nói nôm na, INDEX MATCH giống như một cặp bài trùng: một anh đi tìm vị trí, một anh trả về giá trị. Phối hợp nhịp nhàng.
Hiểu đúng bản chất của INDEX và MATCH
Đừng vội học công thức ngay. Ta hiểu ý nghĩa trước đã.
– MATCH: tìm xem giá trị bạn cần nằm ở vị trí thứ mấy trong một danh sách.
– INDEX: dựa vào vị trí đó để trả về dữ liệu tương ứng.
Nghe vậy thôi chứ thực tế rất trực quan. MATCH giống như hỏi: “Ê, thằng này đứng thứ mấy trong hàng?”
INDEX trả lời: “À, đứng thứ 5, vậy tao lấy thằng số 5 cho mày.”
Cú pháp cơ bản trong Excel 2010
Ta bắt đầu với cú pháp, nhưng đừng lo, không có gì đáng sợ.
MATCH có dạng:MATCH(giá_trị_cần_tìm, vùng_tìm_kiếm, kiểu_tìm)
Trong đó:
– Giá trị cần tìm: mã, tên, số…
– Vùng tìm kiếm: một cột hoặc một hàng
– Kiểu tìm: thường dùng 0 (tìm chính xác)
INDEX có dạng:INDEX(vùng_dữ_liệu, số_dòng, [số_cột])
Khi kết hợp lại, ta có:
Đọc lên nghe dài, nhưng dùng vài lần là quen tay ngay.
Ví dụ thực tế: tra giá sản phẩm
Giả sử bạn có bảng dữ liệu như sau:
– Cột A: Mã sản phẩm
– Cột B: Tên sản phẩm
– Cột C: Giá
Bạn muốn nhập mã sản phẩm ở ô E2, Excel tự động trả về giá tương ứng.
Công thức sẽ là:
Thấy không? Không cần quan tâm cột giá nằm bên phải hay bên trái. Miễn là MATCH tìm đúng vị trí, INDEX sẽ lấy đúng dữ liệu.
Lúc này, bạn sẽ cảm thấy một điều rất thú vị: Excel nghe lời mình hơn hẳn.
INDEX MATCH nhiều điều kiện – bước nâng cao nhưng đáng học
Đến đây, nhiều người bắt đầu tò mò:
“Thế nếu có hai điều kiện thì sao?”
Ví dụ:
– Tìm giá sản phẩm
– Theo mã sản phẩm
– Và khu vực bán
Lúc này, ta cần MATCH với mảng điều kiện. Trong Excel 2010, bạn sẽ phải dùng Ctrl + Shift + Enter.
Ví dụ:
Khi nhập xong, nhớ nhấn Ctrl + Shift + Enter, Excel sẽ tự thêm dấu {}. Đây là công thức mảng.
Ban đầu hơi rối một chút, đúng. Nhưng khi đã quen, bạn sẽ thấy nó cực kỳ mạnh. Mạnh theo kiểu… làm được những thứ VLOOKUP bó tay.
Một vài lỗi thường gặp và cách tránh
Nói thật nhé, ai dùng INDEX MATCH cũng từng gặp lỗi. Không ai tránh được cả.
– Lỗi #N/A: thường do không tìm thấy giá trị. Kiểm tra lại dữ liệu có trùng khớp không, có dư khoảng trắng không.
– Sai vùng dữ liệu: INDEX trả về vùng, MATCH lại tìm vùng khác. Hai cái phải tương thích.
– Quên cố định vùng ($): kéo công thức mà quên khóa vùng là sai ngay.
Nhưng không sao. Sai vài lần là nhớ lâu. Excel mà, càng vấp càng khôn.
Lời kết – học INDEX MATCH có đáng không?
Nếu bạn hỏi mình: “Có nên học INDEX MATCH trong Excel 2010 không?”
Câu trả lời là: Rất nên.
Không cần học quá sâu ngay từ đầu. Chỉ cần nắm được cách tra cứu cơ bản, bạn đã hơn rất nhiều người rồi. INDEX MATCH không chỉ giúp bạn làm việc nhanh hơn, mà còn khiến bạn tự tin hơn khi xử lý dữ liệu.
Và thú thật nhé, có một cảm giác rất “đã” khi nhìn công thức INDEX MATCH chạy đúng. Kiểu như: “À, hóa ra mình cũng pro phết chứ!”
Nếu bạn đang dùng Excel 2010 mỗi ngày, đừng bỏ qua cặp đôi này. Cứ thử dùng vài lần, rồi bạn sẽ hiểu vì sao nó được yêu thích đến vậy.
